Rozproszone umysły. Przyczyny i leczenie zespołu deficytu uwagi

"Zespół deficytu uwagi określają trzy zasadnicze cechy, spośród których dwie wystarczają do postawienia diagnozy: słaba koncentracja, niedostateczna kontrola impulsów oraz nadpobudliwość."

Gabor Maté jest kanadyjskim lekarzem węgierskiego pochodzenia. Urodził się 6 stycznia 1944 roku w Budapeszcie. Przez wiele lat pracował na oddziale opieki paliatywnej i zajmował się osobami uzależnionymi od narkotyków oraz pacjentami z zaburzeniami psychicznymi. Specjalizuje się w badaniu i leczeniu uzależnień, traumy, rozwoju dzieci oraz związków między stresem a chorobami. Gabor Maté jest autorem bestsellerowych książek, wśród których wymienić można takie tytuły jak: "Kiedy ciało mówi nie. Koszty ukrytego stresu" czy "Mit normalności. Trauma, choroba i zdrowienie w toksycznej kulturze". W publikacji, zatytułowanej "Rozproszone umysły. Przyczyny i leczenie zespołu deficytu uwagi", Gabor Maté głęboko redefiniuje rozumienie ADD (Attention Deficit Disorder) i rzuca nowe światło na problematykę psychologii ludzkiego mózgu.

"Charakterystyczną oznaką ADD jest automatyczne, mimowolne "odłączenie się", frustrująca nieobecność umysłu. Człowiek nagle odkrywa, że nie usłyszał nic z tego, czego słuchał, nie zobaczył nic z tego, na co patrzył, i nie pamięta nic z tego, na czym próbował się skupić. Pomija informacje i wskazówki, zostawia rzeczy w przypadkowych miejscach i z trudem stara się nadążyć za tokiem rozmowy. Odłączenie się stwarza praktyczne trudności i przeszkadza czerpać radość z życia."

Gabor Maté, sam będący osobą z ADD, w swojej książce, łączy wiedzę medyczną, psychologiczną oraz osobiste doświadczenia, tworząc niezwykle empatyczny przewodnik. Autor bardzo szczegółowo i przystępnie opisuje, jak deficyt uwagi manifestuje się w życiu codziennym – zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Wyjaśnia, skąd biorą się typowe wzorce zachowań, trudności w koncentracji, impulsywność i problemy z regulacją emocji, dając osobom z ADD i ich bliskim głębokie poczucie zrozumienia i walidacji. Najważniejszą i najbardziej rewolucyjną tezą książki jest to, że zespół deficytu uwagi nie jest wyłącznie genetyczną usterką czy chorobą, ale wynika z czynników środowiskowych i emocjonalnych, zwłaszcza wczesnej traumy, braku wystarczającej więzi i stresu w relacji z opiekunami.

 

"Ukrytym czynnikiem o istotnym znaczeniu jest nieświadoma postawa rodzica względem dziecka: co lub kogo reprezentuje ono dla niego na najgłębszym poziomie; stopień, w jakim rodzic widzi sam siebie w dziecku; potrzeby, których zaspokojenia podprogowo od niego oczekuje."

 

Gabor Maté kładzie ogromny nacisk na rolę więzi i bezpieczeństwa w kształtowaniu się mózgu człowieka. Autor zachęca do refleksji nad wpływem kultury, presji i własnych nierozwiązanych traum rodziców na rozwój dziecka. Książka prezentuje konkretne strategie wsparcia i leczenia, skupione na budowaniu świadomości, rozwijaniu więzi, samoakceptacji i wprowadzaniu trwałych zmian w stylu życia. Podkreśla, że uzdrowienie jest możliwe. Książka Gabora Maté oferuje nową, humanitarną optykę, która przenosi dyskusję o deficycie uwagi z płaszczyzny defektu na płaszczyznę potrzeby emocjonalnej i rozwoju. To pozycja obowiązkowa dla każdego, kto ma do czynienia z ADD – rodziców, nauczycieli, terapeutów, a zwłaszcza dorosłych, którzy sami borykają się z tym zespołem. 

 

"Przed najtrudniejszym zadaniem stoją dorośli z ADD, muszą oni bowiem nauczyć się kochać samych siebie. Wyzwanie jest wyjątkowe, ponieważ wymaga wejścia na nowe terytorium i stopniowego demontowania mechanizmów obronnych, które nauczyliśmy się utożsamiać z własnym ja. (...) Tam gdzie jest miłość, nie ma deficytu uwagi ani zaburzeń."