Noc Kupały, święto pełne magii


"Czerwiec... Miesiąc najkrótszych nocy i najdłuższych dni jest miesiącem ognia, wody i rozkoszy. Żywiołów nieuniknionych."
Zofia Kossak

Obchody Nocy Kupały mają swoje korzenie w dawnych świętach pogańskich, związanych z letnim przesileniem i obchodzonym wówczas świętem słowiańskiej bogini Kupały. Noc Kupały jest więc jednym z najstarszych i najbardziej kultywowanych świąt w polskiej tradycji ludowej, a obchody tego święta mają charakter radosny i pełen magii. 

"Sobótka należała do najbardziej hucznych festiwali organizowanych przez naszych przodków."
Dobromiła Agiles

W czasie Nocy Kupały odbywają się różnego rodzaju obrzędy i tradycje, takie jak skakanie przez ogniska, tańce wokół ognisk, wróżenie z kwiatów czy wianków, kąpiele w rzekach i jeziorach. Wierzono, że noc ta ma magiczną moc, a uczestnictwo w obrzędach może przynieść szczęście, zdrowie i powodzenie. Pomimo ewangelizacji kulturowej i chrystianizacji Polski, Noc Kupały nadal cieszy się dużą popularnością i jest obchodzona w wielu miejscach w Polsce.

"Ogień - rzecz święta. Kult to powszechny, na całym obszarze ziem polskich w pełni uznawany, najważniejszy chyba ze wszystkich rodzajów kultu, pierwszy wśród wybranych."
Stanisław Czernik

Głównym zwyczajem w Noc Kupały było palenie ognisk wieczorem. Dymowi i płomieniom przypisywano moc oczyszczającą. Latem ogień miał symbolizować Solarnego Boga w jego najsilniejszym momencie. W tym dniu zbierano również zioła, dziewczęta wyplatały wianki i puszczały je na wodę. Wianek należało upleść z dziurawca, bylicy, koniczyny, krwawnika, mięty, rumianku, bzu czarnego, dziewanny i ruty. Z obrzędowością sobótkową wiązały się również wierzenia o kwiecie paproci. Kwiat ten miał zakwitać raz do roku, w szczególnym momencie roku, czyli podczas letniego przesilenia, a zerwanie go miało zapewnić szczęśliwemu znalazcy bogactwo i dostatek.

Siemon Kożyn, Iwan Kupała. Gadanije na wienkach, 2009

Bogini Kupała, znana również jako Kupalnocka czy Kostrzyna jest postacią związana z słowiańskimi wierzeniami i tradycjami ludowymi. Jest to bogini natury, wody, miłości, płodności i obrzędy z nią związane obchodzone są podczas święta Kupały, które odbywa się w okolicach letniego przesilenia słońca (21-22 czerwca). Bogini Kupała często jest przedstawiana jako piękna kobieta w kwiecie wieku, z długimi, falującymi włosami i świecącymi oczami. Ubiera się w lekkie, letnie suknie zdobione kwiatami i liśćmi, a czasem ma na sobie wianek z kolorowych kwiatów. 

"Głównym motywem miłosnej symboliki był wianek, oznaczający czystość dziewiczą, stary, przedchrześcijański zwyczaj."
Stanisław Czernik

"Noc Kupały, najkrótsza noc w roku, to święto czczone od pokoleń, święto Słońca, które triumfuje nad nocą, ale i święto Księżyca, który odtąd znów będzie zdobywał przewagę. Podczas tych uroczystości pary mogły się łączyć za przyzwoleniem bogów i ludzi. Dziewczęta i młodzieńcy pod pretekstem szukania kwiatu paproci wędrowali w knieje, szukając nowych doznań, zaspokajając pożądanie i czcząc tym samym płodność. Bo cóż w Naturze jest cenniejszego niż dar życia, który można przekazać?" 
Monika Maciewicz 

Wierzono, że podczas tego święta bogini obdarza ludzi swoją łaską, oczyszcza ich z negatywnych energii i przynosi szczęście w miłości oraz płodności. Również towarzyszące obchodom rytuały, takie jak skakanie przez ognisko czy puszczanie wianków po wodzie, miały przynieść ludziom pomyślność i błogosławieństwo. Bogini Kupała jest uważana za istotę dobroczynną i opiekującą się ludźmi, zwłaszcza kobietami.

"Mokoszo, Matko Ziemio, obdarz nas wszelką pomyślnością, obdarz nas płodnością, gdyż jesteśmy twymi dziećmi. Obdarz nas siłą wzrostu i rozkwitu, inspiracją i pasją."
Dobromiła Agiles

🎧 Noc Kupały - święto ognia i płodności
🎧 Kobieta w kulturze słowiańskiej. Jakie były nasze przodkinie?
📑 Noc Kupały – słowiańskie święto miłości
📑 Noc Kupały, Święto Kupały – czas magii i miłości
📑 Noc kupały: zaślubiny ognia i wody
📑 Noc Kupały – magia pożądania
📑
Noc Kupały: w poszukiwaniu kwiatu paproci
🎵 Echo Rodu - Koło Jana

Bibliografia:
📖 Agiles Dobromiła. Słowiańska wiedźma. Wydawnictwo Kobiece, 2021 
📖 Bystroń Jan, Dynowski Witold. Kultura ludowa i ludoznawstwo w Polsce. Warszawa. Spółdzielnia Wydawniczo-Oświatowa "Czytelnik", 1948
📖 Czernik Stanisław. Trzy zorze dziewicze: wśród zamawiań i zaklęć. Łódź. Wydawnictwo Łódzkie, 1968
📖 Folklor Górnego Śląska. Katowice. Wydawnictwo "Śląsk", 1989
📖 Kossak Zofia. Rok polski: obyczaj i wiara. Warszawa. Wydawnictwo "Pax", 1958

📖 Obyczaje w Polsce. Od średniowiecza do czasów współczesnych. Warszawa. Wydawnictwo PWN, 2006
📖 Wyrzeczysko: o świętowaniu w Polsce. Warszawa. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1976

Komentarze