Cyberuzależnienia

"Technologie cyfrowe stały się najpopularniejszym produktem współczesnej cywilizacji, a fenomen smartfonów jest już nie tylko zjawiskiem technologicznym, ale także socjologicznym i psychologicznym."  

Publikacja "Cyberuzależnienia. Zjawisko, profilaktyka, elementy terapii" skupia swoją uwagę na skutkach używania technologii cyfrowych, szczególnie smartfonów, przez dzieci i młodzież. Prof. dr hab. Mariusz Z. Jędrzejko  jest pedagogiem społecznym specjalizującym się w diagnostyce i terapii uzależnień. Jest socjologiem i ekspertem od cyberzaburzeń, pracuje jako dyrektor naukowy Centrum Profilaktyki Społecznej, jednej z największych polskich platform profilaktyki zachowań ryzykownych i uzależnień. Razem z Agnieszką E. Taper, socjolożką  specjalizującą się w profilaktyce zagrożeń związanych z cyberprzestrzenią oraz z dr Izabelą Kiełtyk-Zaborowską, opracował praktyczny poradnik przydatny w diagnozowaniu i terapii problemu cyberuzależnień.

"Portale społecznościowe i komunikatory internetowe są jednymi z największych, a zarazem najbardziej nieproduktywnych złodziei czasu. Publikowane tam informacje mają często charakter śmieciowy i na ogół nie przyczyniają się do psychicznego, społecznego, zawodowego i edukacyjnego rozwoju człowieka."

Celem publikacji jest omówienie kluczowych aspektów zaburzeń rozwojowych u dzieci i młodzieży, związanych z nadużywaniem smartfonów i nowych technologii cyfrowych. Autorzy skupiają się na destrukcyjnych formach cyberaktywności młodych ludzi w sieci, charakteryzują najpopularniejsze portale i komunikatory internetowe. Piszą o kwestiach bezpieczeństwa w sieci, o patologicznych wzorach ciała i diety, o zjawisku sekstingu, o pornografii internetowej, o patostreamingu, czy o zjawisku FOMO (fear of missing out). Po każdym rozdziale zamieszczają wskazówki profilaktyczne i terapeutyczne. Autorzy omawiają też potencjały rozwojowe aktywności w internecie, nie krytykują samych narzędzi, lecz sposób ich nadmiernego i szkodliwego wykorzystania. 

"Nasze doświadczenia w pracy z cyberuzależnieniami sugerują, że pierwszym czasem samodzielnego posługiwania się smartfonami powinien być wiek 11-12 lat. Jednocześnie dzieci w wieku do 4-5 lat nie powinny w ogóle bawić się smartfonami, natomiast korzystanie z telewizora przez dziecko należy rozpocząć nie wcześniej niż od 4 roku życia. Przestrzeganie tych zasad bardzo wyraźnie ogranicza ryzyko cyberuzależnień."

Autorzy najwięcej uwagi poświęcają problematyce cyberuzależnień. Piszą o swoich badaniach naukowych, obserwacjach i doświadczeniach diagnostyczno-terapeutycznych. W swojej publikacji zamieszczają wytyczne do domowej edukacji medialnej i profilaktyki. Autorzy zwracają uwagę, że jesteśmy świadkami przeobrażeń sfery kontaktów społecznych młodych ludzi, które relacje rówieśnicze i kręgi rodzinne ulegają istotnemu zawężeniu. Jest to problem budzący niepokój. Konieczna jest w tym zakresie zbiorowa świadomość dotycząca cyberniebezpieczeństw i skuteczna edukacja medialna. Ważne, by technologie cyfrowe nie zaburzały aktywności ważnych dla rozwoju, takich jak: sen, edukacja, sport, rekreacja, czytanie książek, kontakt z przyrodą, a przede wszystkim relacji rówieśniczych i rodzinnych. Warto o tym pamiętać!

"Cyberświat jest specyficznym lasem, ale liczba niebezpieczeństw, jakie czyhają tam na dziecko, jest nieporównywalnie większa od tych w lesie naturalnym."