Opowieść podręcznej

"Żyj chwilą obecną, wyciągnij z tego, ile się da, to jest wszystko, co masz."

 

Pierwsze wydanie "Opowieści podręcznej" miało miejsce w 1985 roku, jednak mamy wrażenie, że tematyka poruszona w tej powieści jest dzisiaj bardzo aktualna. Oczywiście fabuła jest czystą fikcją, jednakże problemy i wydarzenia, z których autorka zbudowała  świat jako antyutopijny Gilead zaczynają niebezpiecznie przypominać rzeczywistość. Margaret Atwood jest kanadyjską pisarką, poetką, krytyczką literacką i zaangażowaną aktywistką społeczną. Z literaturą jest związana od najmłodszych lat. Jej twórczość wyróżnia się tematyką feministyczną, czego doskonałym przykładem jest "Opowieść podręcznej". Margaret Atwood jest dwukrotną laureatką Nagrody Bookera. Po raz pierwszy otrzymała to wyróżnienie w 2000 roku za powieść "Ślepy zabójca". Kolejny raz autorka została uhonorowana w 2019 roku za kontynuację "Opowieści podręcznej" – powieść "Testamenty".

"Historia się nie powtarza, historia się rymuje."

 

Margaret Atwood swą najsłynniejszą powieść zadedykowała Mary Webster. W 1683 roku w małym amerykańskim miasteczku Hadley, Mary Webster została oskarżona o czary. Oskarżenie rzucił jeden z sąsiadów. Kobieta została postawiona przed sądem w Bostonie i po wnikliwym zbadaniu sprawy oraz braku jakichkolwiek dowodów, została uznana za niewinną. Jednak w oczach mieszkańców Hadley jej wina była bezsprzeczna. Dokonano na niej okrutnego samosądu. Kobieta cudem przeżyła. Niemal 250 lat po tych wydarzeniach na świat przyszła jej prapraprawnuczka - Margaret Eleanor Atwood.

 

 "Opowiadając ci tę historię, wymuszam twoje istnienie. Mówię, więc jesteś."

 

W "Opowieści podręcznej" prawa kobiet były odbierane po kawałku, z biegiem czasu zwiększała się dominacja i kontrola sprawowana przez mężczyzn, niebezpiecznie rósł w siłę fanatyzm religijny, środowisko było coraz bardziej zanieczyszczone, do tego wzmagały się niepokoje społeczne. Ważnym tematem poruszonym w książce jest problem bezpłodności kobiet. To zrodziło potrzebę stworzenia Podręcznych. Ich głównym zadaniem jest prokreacja. Mają począć, donosić i urodzić zdrowe dziecko w wybranej rodzinie. Nie wolno im pracować, czytać, uczyć się. Nie wolno wyjść im samodzielnie z domu, rozmawiać z nieznajomymi. Są oddzielane od własnych rodzin. 

 

"Jest mi potrzebna perspektywa. Złudzenie głębi, jakie daje rama, układ kształtów na płaskiej powierzchni. Perspektywa jest niezbędna. W przeciwnym razie są tylko dwa wymiary. W przeciwnym razie żyjesz z twarzą przyklejoną do ściany i wszystko jest jednym wielkim pierwszym planem samych detali, zbliżeń: pojedyncze włosy, faktura prześcieradła, cząsteczki twarzy. A twoja własna skóra przypomina mapę, diagram powierzchowności, poprzecinany mikroskopijnymi drogami, prowadzącymi donikąd."

 

Wizja świata zbudowana przez Margaret Atwood jest okrutna, mroczna i przeraźliwie cicha. Z fragmentów wspomnień poznajemy historię głównej bohaterki, która kiedyś wiodła szczęśliwe życie jako matka i żona. Miała dom, pracę, przyjaciół i wolność, ale niezwykle szybko się przekonała, że nic nie jest dane raz na zawsze. Ta powieść to przestroga, to ostrzeżenie i według mnie lektura obowiązkowa dla każdej kobiety.

 

 "Opowiedzenie czegoś dokładnie, tak jak było, jest niemożliwe, ponieważ to co mówimy, nie może być idealnie dokładne, zawsze coś trzeba opuścić, za dużo jest w tym części, stron, krzyżujących się prądów, niuansów, zbyt wiele gestów, które mogą znaczyć to czy tamto, zbyt wiele kształtów, których nie da się w pełni opisać, zbyt wiele aromatów w powietrzu czy smaków na języku, za dużo odcieni."

 

 "Opowieść podręcznej" doczekała się dwóch ekranizacji. W 1990 roku powstał film, który wyreżyserował Volker Schlondorff. Główne role w nim zagrali: Natasha Richardson, Robert Duvall, Faye Dunaway oraz Aidan Quinn. W roku 2017 Bruce Miller nakręcił serial pod tym samym tytułem, z Elisabeth Moss w roli głównej. Gorąco polecam, zarówno książkę, jak i jej filmowe adaptacje.